‍Czy polichromie sprzed wieku mogą zostać znakiem rozpoznawczym podkarpackiej gminy? W Niwiskach przekonali się, że tak. Dzięki projektowi „Podkarpacka kultura bez barier” i dofinansowaniu z Funduszy Norweskich ożyły barwne sceny namalowane przez cenionego krakowskiego artystę Karola Frycza w Dworze Jana Hubki. Pojawiły się na kubkach, koszulkach i rękodziele przygotowanym przez mieszkańców gminy i lokalnych artystów.

- Od dawna mi się marzyło, żeby wypromować te polichromie na szerszą skalę. I właśnie się to udaje. Mam nadzieję, że staną się rozpoznawalną marką, wypromują naszą gminę, a pięknie przyozdobione rękodzieło będzie dla mieszkańców dodatkowym źródłem dochodu - mówi Jolanta Marut, zastępca wójta gminy Niwiska.

Odkryć dziedzictwo kulturowe

Projekt „Podkarpacka kultura bez barier” zrealizowany został przez Podkarpackie Stowarzyszenie dla Aktywnych Rodzin wraz z partnerem z Oslo - Norsensus Mediaforum. Za ponad 2 mln złotych z Funduszy Norweskich w pięciu podkarpackich gminach zbadano zostały potrzeby lokalnych społeczności, po czym wraz z lokalnymi liderami stworzono i wdrożono strategię rozwoju kultury. Efektem były innowacyjne wydarzenia.

W projekcie wzięły udział gminy: Świlcza, Kołaczyce, Niwiska, Narol i Czarna koło Łańcuta. Przykładowo w gminie Narol odtworzono warsztat drzeworytniczy sprzed setek lat a w budynku starej szkoły w Płazowie otwarto Centrum Drzeworytu. Z kolei gmina Czarna swoją historię utkała na krosnach, by odkryć na nowo historię tamtejszego tkactwa.

Paw schodzi ze ściany

Niwiska postanowiły pochwalić się polichromiami, które zdobią wnętrza tutejszego dworu, który był własnością rodziny Hubków związanej z miejscowością przez ponad 150 lat. W 1912 roku, ostatni dziedzic zabytkowej dziś posiadłości, Jan Antoni Ernest Hubka, poprosił Karola Frycza o ozdobienie wnętrz polichromiami. Ten ceniony krakowski artysta zajmował się wieloma dziedzinami sztuki. Był malarzem i grafikiem, projektował wnętrza mieszkalne i przedmioty codziennego użytku, był też jednym z najlepszych polskich scenografów i twórców teatralnych.

Frycz z zapałem przystąpił do pracy i stworzył w Niwiskach malowidła nawiązujące do czterech pór roku. Najbardziej efektowne jest wnętrze sali jadalnej. Przypomina pełen roślin rajski ogród, po którym dumnie przechadzają się pawie, symbole słońca i światła. Grzechem było by tego nie wykorzystać.

- O projekcie takim jak „Podkarpacka kultura bez barier” marzyliśmy od wielu, wielu lat – mówi Jolanta Marut. - Gdy przymierzaliśmy się do pierwszej dokumentacji na rewitalizację tego miejsca, do Niwisk przyjechała pani Aleksandra Czyżewska z Warszawy, która miała ogromne doświadczenie w takich sprawach. Jak obejrzała naszą gminę stwierdziła, że dzisiaj wszyscy mają piękne obiekty, piękne drogi i piękne tereny, natomiast takich polichromii nie ma nikt. I powinniśmy zrobić z tego markę, która nas wypromuje. Ważne, żeby zadbać o to, by te wzory malowane na szkle czy jedwabiu były na tyle rozpoznawalne, że jak ktoś je zobaczy to od razu skojarzy to z Niwiskami. Taki był nasz cel, dlatego od razu wiedziałam, że to jest projekt dla nas. Mam nadzieję, że się udało.

W ramach prac przygotowano animacje oraz powstały dwa spektakle, dzięki którym wnętrza dworu Jana Hubki ożyły przez połączenie sztuki teatralnej, muzyki i tańca. Podczas specjalnych warsztatów zaprojektowano wzory i powstały pierwsze prace. To m.in. kolorowe koszulki, kubki i szklane wazony oraz biżuteria w technice sutasz wykorzystującej sznurki, koraliki i ozdobne kamienie. Motywem wspólnym był m.in. paw, jeden z bohaterów niwiskich polichromii.

- Efekt przeszedł nasze oczekiwania. Mam nadzieję, że wkrótce będzie to nasz lokalny, mocno rozpoznawalny produkt promocyjny – mówi Jolanta Marut.

A jakie były efekty projektu? Zobaczcie na zdjęciach.

Miliony na podkarpacką kulturę

Projekt „Podkarpacka Kultura bez Barier” realizowany był w kilku wymiarach jednocześnie, dzięki współpracy władz samorządowych i wolontariuszy, którzy wspierają rozwój kultury, zarządzanie dziedzictwem kulturowym i pozwalają gminom odkrywać wartości kulturowe regionu.

Projekt pod nazwą„Subcarpathian Culture Without Barriers” korzysta z dofinansowania o wartości411 132,32 EUR otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramachfunduszy EOG i funduszy norweskich. Łączna wartość projektu wraz z wkłademwłasnym wynosi 2 208 099,22 PLN.